რამდენად კარგად იცნობ საქართველოს ტბებს?

National Geographic-ის ფოტოგრაფის აარონ ჰულის (Aaron Huey) სიყვარული საქართველოს მიმართ მრავალი წლის წინ დაიწყო. როგორც ის თვითონ წერს National Geographic-ის საიტზე:  „...მსოფლიოში არ არსებობს საქართვლელოს მსგავსი ადგილი: 18 000 ფუტიანი მთები, უძველესი ღვინოს ქვეყანა და შავი ზღვის სანაპირო, განსაცვიფრებელი ტაძრები და ჩვეულებრივი მონასტრები, ლხინის (ჭამა-სმის) ტრადიცია, სიმღერა და ცეკვა.. იმასაც თუ არ აღვნიშნავთ, რომ ეკლესიების გარეთ მათ ნაყინი ღვინის გემოთი აქვთ...“     „... საქართველოში ჩამოსვლისას მზად იყავი თავგადასავლებისთვის, და ეს ნიშნავს იმას, რომ არ ღირს შენი მარშრუტის თითოეული წუთის დაგეგმვა. აუცილებლად დაზოგე რამდენიმე დღე მთებში დროის გასატარებლად. მზად იყავით ადგილობრივი  სიმღერის სწავლის, ღვინის მირთმევის და, იცოდე, ხარ თუ არა მორიდებული -  მაინც იცეკვებ... იმიტომ რომ გარწმუნებთ, როდესაც უკან იხედებით და აანალიზებთ გავლილ ცხოვრებას, თქვენ არ გახსენდებათ ის მომენტები რომლის დროსაც უარი თქვით, არამედ მხოლოდ ი ...

საქართველოს ისტორიისფერია ხევსურეთი. პირველად და ბოლოჯერ სამიოდე წლის წინ ვნახე. მე მქონდა გრძელი, ჟღალი თმა, ზუსტად ისეთი, როგორიც ხევსურ ქალებს. ამაყად მივაბიჯებდი შატილის კოშკებისაკენ და ვფიქრობდი, რა ბედნიერებაა, როცა ბავშვობის ოცნებას იხდენ. არ ვიცი რატომ, მაგრამ ბავშვობიდანვე მქონდა ოცნებად ხევსურეთს წასვლა. ნაწილობრივ ჩემი ბაბუის გავლენითაც - პროფესიით ისტორიკოსი, ჟურნალისტად, ფოტოგრაფად და გიდად ნამუშევარი საოცარ ზღაპრებს მიყვებოდა მთის შვილებზე. მაშინდელი ისტორიები თითქმის აღარ მახსოვს, მაგრამ გრძნობები, რომლებსაც ის ამბები ჩემში იწვევდა დღემდე შემომრჩა. დათვიჯვარს რომ შეუდგები და ხევსურული შემოდგომის ცივი ქარი სახეში გცემს, თავისდაუნებურად ღიღინებ ''არხოტოს'', მერე ფიქრობ პეიზაჟზე, რომელიც შენს თვალწინ იშლება. მომცროტანიანი მთები გაშლილი მხრებით გეგებებიან. ხეობის გეოგრაფიული მდგომარეობა საუკუნეების მანძილზე ''აიძულებდათ'' ხევსურებს ყოფილიყვნენ სამშობლოს კარიბჭის და საკუთარი კუთხის მცველები. შორიახლოს ქისტების კოშკებსაც შეამჩნევთ, რომლებიც ...

ქუთაისიდან სათაფლიაში ტრადიციული, ასფალტდასხმული ტრასა და რომელიღაც ნომერი სამარშრუტო ტაქსი დადის, ასე რომ მავანს შესაძლოა აზრადაც არ მოსდიოდეს, რამდენად ლამაზი და საინტერესო გზებით შეგიძლიათ ესტუმროთ მამაქალაქიდან პრეისტორიული დინოზავრების დედულ-მამულს. ეს პოსტი მათთვისაა, ვისაც მიკროავტობუსით ცხოვრების გამარტივებას სუფთა ჰაერის ჩაყლაპვა და ფეხის დაღლა ურჩევნია. ქუთაისიდან 5 წუთის სავალზე, მდინარე ოღასკურას ხეობაში კორპის ტყე მდებარეობს. კორპის ჩვენებურად, თორემ ადგილობრივები იქაურობას ''პროპკის'' ტყეს უწოდებენ, რეალურად კი ადგილი გოჭოურა-დ იწოდება. დასახელება ტყემ საბჭოთა კავშირის დროს ქუთაისში შემოტანილი კორპის მუხის გამო მიიღო, რომლის ქერქისგანაც საცობებს (რუსულად_პროპკა) ამზადებდნენ. კორპის ხის განაშენიანება საქართველოში 1930 წელს დაიწყო. აღნიშნულ ტყეში მუხების მცირე რაოდენობაა შემორჩენილი. ნაწილი დაავადებამ, ნაწილი კი 1990-იან წლებში ადამიანთა დაუდევრობამ გააჩანაგა. გოჭოურას ბოლოს ეგრეთ წოდებული ''დევნილების სანატორიუმი'' მდებარეობს, რომელიც მ ...

წელს განსაკუთრებული პოპულარობით ადგილობრივ ტურისტებში საქართველოს ერთ-ერთი ულამაზესი რეგიონი მთიანი აჭარა სარგებლობს, ეს არის რეგიონი, სადაც შეიძლება ეზიარო როგორც მთის სილამაზეს ასევე ზღვისპირეთითაც დატკბეთ. მთიან აჭარაში მოგზაურობა ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტიდან უნდა დაიწყოთ, სწორედ აქ მდებარეობს ულამაზესი მაჭახელას ეროვნული პარკი - თქვენს თვალწინ ნამდვილი სანახაობა გადაიშლება, კოლხური ტყეებისა და ბიომრავალფეროვნების სინთეზი, ეროვნულ პარკამდე შეგიძლიათ გზად მირვეთის ჩანჩქერი მოინახულოთ, რომელიც სილამაზითა და მისტიკით გამორჩეული ადგილია.  გვარის ციხე - ეს არის ერთ-ერთი ფეოდალური ხანის ნაგებობა მაჭახელას ეროვნულ პარკში, აქედან ულამაზესი ხედები იშლება, რომელიც ნამდვილად დაგატყვევებთ.  მაჭახელას ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი - თუ ისტორია გიზიდავთ მაშინ ეს აუცილებლად უნდა მოინახულოთ, აქ ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ აღმოჩენილი არქეოლოგიური მასალები ინახება, როგორიცაა: უძველესი ჭურჭელი, შრომის იარაღები, ადგილობრივი მხატვრების ნამუშევრები და ა.შ. კაპნისთავი - ...

”ჩაიდანი დუღს, ჩაი გადმოდის, ფანჯარაში ვიხედებით_ თოვლი არ მოდის.” ვუყვები ჩემს პატარა ბიჭს ლექსს და უიმედოდ გავყურებ მზიან ცას. ზამთარი ისე გავიდა არ მოთოვა ქუთაისში. თეოდორე წლის და ოთხი თვისაა. თოვლი პირველად და ჯერჯერობით ბოლოჯერ გასულ წელს ნახა. ალბათ მომავალ წელსაც ნახავს, თუკი ინებებს და მოთოვს. წლევანდელმა ზამთარმა მზიანი და ქარიანი დღეები გვაჩუქა მხოლოდ. გავყურებ ზეცას და ვიწყებ ზღაპრის მოყოლას იმ ადგილზე, რომელიც ერთდროულად ზღაპარიცაა და რეალობაც. ადგილზე, რომელიც ორი წლის წინ ვნახე. მაშინ თეოდორე ჩემს მუცელში იჯდა. იანვარი იწურებოდა, ცივი და უხვთოვლიანი. ყინულის ლოლუები ჩურჩხელებივით ეკიდნენ ფანჯრებს, ფეხქვეშ ტკაცუნებდა მოყინული მიწა. ჯადოსნურ ფიგურებს ხატავდა ყინვა დილაობით მინებზე. თოვლნაკლულ და ქარიან ქუთაისში რომ თოვს, მთელს საქართველოში თოვს მაშინ_ ამ ლოგიკით ვიხელმძღვანელეთ და ჩვენი ზურგჩანთებითა და აღჭურვილობით შეიარაღებულმა მოლაშქრეებმა გორისაკენ ავიღეთ გეზი. გორს რომ გაცდებით ერთი ჯადოსნური ადგილია - ატენის რაიონი. იქვე, სოფელ ბიისთან ჩანჩქერი გადმოდის ...

რიწის ტბა აფხაზეთში მდებარეობს.  1946 წელს შეიქმნა რიწის დაცული ტერიტორია   ტბისა და მისი შემოგარენის ბუნების დასაცავად. ზღვიდან ამომავალი სატრანსპორტო გზა 1936 წელს დაიგო. ტბა მნიშვნელოვანი ტურისტული ღირშესანიშნაობა იყო საბჭოთა პერიოდში და მის დასათვალიერებლად დღეში 1000-მდე ტურისტი ამოდიოდა. თავად სტალინს ჰქონდა აგარაკი  ტბის მიდამოებში. ტბის გარშემო ბუნება მდიდარია  წიწვოვან ნაძვთა  ნაირსახეობით, ზოგი მათგანის სიმაღლე 70 მეტრზე მაღალია .  ნაკრძალში გვხვდება კოლხური ბზაც. რიწის ტბა ამიერკავკასიაში ყველაზე ღრმაა, მაქსიმალური სიღრმე 101 მეტრია. ის ბოლომდე შესწავლილი არ არის.  სავარაუდოდ ამას უკავშირდება გადმოცემა, რომლის თანახმადაც  რიწის ტბით ჰიტლერი დაინტერესდა. ჰიტლერი თავის ექსპერიმენტისთვის  გამოიყენებდა ცოცხალ წყალს,  რომელიც მისთვის რიწის ტბიდან მიჰქონდათ.       ...

ბირთვისის ციხის კომპლექსი ქვემო ქართლში, ალგეთის ხეობაში თეთრიწყაროდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით  მდებარეობს. ბირთვისი ბუნების  გამორჩეული ძეგლი და საქართველოს დიდი ისტორიის მოწმეა. თავის დროზე ბირთვისის ციხე თითქმის აუღებლადაც ითვლებოდა და მე-18 საუკუნის ბოლომდე მტკიცედ იდგა ქვეყნის სადარაჯოზე. იგი ბუნებრივად  მიუდგომელ ადგილზე მდებარეობს. ბირთვისის ციხე ისტორიულ წყაროებში მე-11 საუკუნიდან იხსენიება.  ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტი კი მე-15 საუკუნეში მოხდა. თემურლენგი მერვედ და უკანასკნელად შემოესია საქართველოს. ბირთვისის აღებას იგი თვითონ ჩაუდგა სათავეში. ციხეს ალყა შემოარტყა და ლოდსატყორცნიდან დაუშინა ქვები. სროლა წუთითაც არ წყდებოდა.  ერთ ღამეს ლოდსატყორცნი უეცრად დადუმდა, ამ დროს კლდეზე მცოცავებმა შეაღწიეს ციხეში და გაიმართა სასტიკი ბრძოლა, თუმცა უკვე გვიანი იყო ბირთვისი დაეცა. გადარჩენილი ქართველები თემურლენგმა სიკვდილით დასაჯა. ციხისკენ მიმავალ გზას მივყავართ ვიწრო კარამდე. შიგნით, ხელოვნურად მოსწორებულ კლდეზე, პატარა ეზო იქმნება. აქედან იწყება ციხე. მაგრამ ბირთვისი არ არის ...

ამ მცირე პოსტში რკონზე უნდა მოგიყვეთ. რკონის სხვა ხედზე. გარდა იმისა, რომ რკონში ქართული ხუროთმოძღვრების ისეთი მშვენიერი ძეგლებია, როგორიცაა რკონის სამონასტრო კომპლექსი, ციხე-კოშკი თუ ყველასთვის კარგად ნაცნობი თამარის ხიდი. აქ მდინარე თეძამის ორივე მხარეს უმშვენიერესი ბუნებაცაა. უამრავი სამკუთხა ფორმის მთა, რომლებიც ყოველწლიურად მატულობენ სიმაღლეში.  ისინი წლის ყველა სეზონზე განსხვავებულ ხედს ქმნიან.  ჩვენი გასვლა ორ მათგანზე " აბობღებას" და ჩამორბენას ითვალისწინებდა. სიმაღლეები 1000-1300 მეტრის ფარგლებში ვმერყეობდით. პირველს ადგილობრივები "წვეტქედად"  მოიხსენიებენ. მის ერთ ფერდზე რკონის ციხე-კოშკი მდებარეობს. ჩვენც ჯერ ამ კოშკთან ავედით. მოვინახულეთ წინაპრების მიერ, დიდი ალბათობით, საგუშაგოდ აშენებული კოშკი ციხე-სიმაგრის თავზე. შემდეგ კი ფერდს ავუყევით წვერამდე. თოვლი იმაზე გაცილებით ნაკლები დაგვხვდა ვიდრე ველოდით. ამ ფერდზე სიმაღლეს სწრაფად კრეფ. გადაადგილებისას არ იწყენ, მაგრამ არის რთული მონაკვეთები, სადაც საქმეს თოვლი აუარესებს ...

ცარცული პერიოდის ცხოველების ძვლები და რეპტილიების ნაკვალევი - ეს ყველაფერი იმერეთში, მდინარე ძუსას ხეობაში და სოფელ მერევშია აღმოჩენილი. მდინარე ძუსაზე მდებარე ჩანჩქერს ადგილობრივები "ქადაგიძის რაფს" უწოდებენ. სწორედ აღნიშნულ ჩანჩქერთანაა უძველესი ცხოველების ნაკვალევი, რომლის შესწავლაც უკვე მიმდინარეობს სპეციალისტების მიერ. სპეციალისტების აზრით, ეს ნიანგის ნაკვალევია. ჩანჩქერი თერჯოლის რაიონის ტურისტულ მარშრუტში მოიაზრება, შესაბამისად, იგეგმება მასზე სპეციალური მოაჯირის და ბილიკის მოწყობა და ნაკვალევის კონსერვაცია. ამასთან, სოფელ მერევში ადგილობრივი მაცხოვრებლის სახლში ინახება, სავარაუდოდ, ცარცული პერიოდის ცხოველების ნაშთები. აღნიშნული არტეფაქტები წლების განმავლობაში ადგილობრივი სკოლის მუზეუმში ინახებოდა. თუმცა 90-იან წლებში მუზეუმი გაიძარცვა და სკოლის მაშინდელმა დირექტორმა არტეფაქტების მხოლოდ ნაწილის გადარჩენა მოახერხა. ნაშთები დღემდე მის ოჯახში ინახება. ...

ღორინამკალი არის მთა ხაშურის თავზე, რომელიც ყველა ჩვენგანს ექნება შემჩნეული. არც თუ ისე მაღალი მთა, რომელიც სულ რაღაც 1706 მეტრს წარმოადგენს სიმაღლეში ყველას ერთი შეხედვით ხვდება თვალში ვინაიდან ძალიან ჰგავს "სიმბას გადმოსახედს"... ცალი მხრით კლდოვანი წვერი საკმაოდ ლამაზ ფორმებს ანიჭებს მას.  ხოდა, თუ გაქვთ ზამთრის ორი დღე და არც დაღლა გსურთ დიდად ან თუ მხოლოდ ერთი დღე გაქვთ ზაფხულის და ცოტა დაღლაზეც არ იტყოდით უარს, ღორინამკალი თქვენს მარშრუტად შეგიძლიათ აქციოთ. ჩემს გასვლას რაც შეეხება, მოძრაობა სოფელი თაგვეთიდან დავიწყეთ. გადავიარეთ სოფელ ქაშვეთის თავზე და კოდისწყაროს პატარა ტბას წამოვადექით თავზე.ტბა პატარაა, ძალიან მყუდრო და მშვიდი. როგორც ვიცით, კერძო საკუთრებას წარმოადგენს და თევზაობაც შესაძლებელია. ტბამ ისე მიიქცია ჩვენი ყურადღება, რომ თითქმის ნახევარი დღე დავკარგეთ მის გარშემო ბოდიალსა თუ დასვენებაში...როდესაღაც გაგვახსენდა, რომ მთაზე ასასვლელად ვიყავით წამოსულები, ავირაზმეთ ისევ და აღმართების კეცვას მოვყევით. მარშუტი ორი დღისთვის საკმარისზე მარ ...